رسانه در عصر دیجیتال فرصتها و چالشها
ابزاری قدرتمند برای اطلاعرسانی، آموزش و سرگرمی
در دنیای امروز، رسانه نقش بیبدیلی در زندگی انسانها ایفا میکند. از اطلاعرسانی و آموزش گرفته تا سرگرمی و تبلیغات، رسانهها در همه ابعاد زندگی ما حضور دارند. عده ای نیز معتقدند رسانه بهترین و موثر ترین ابزار مدیریت افکار عمومی جهان است.
تعریف رسانه :
رسانه به هر ابزاری گفته میشود که برای انتقال پیام و اطلاعات به مخاطبان انبوه به کار میرود.
تعریف های دیگر
۱. از دیدگاه لغوی :
رسانه در لغت به معنی “رساندن” است. رسانه در زبان فارسی مترادف با “واسطه”، “مجرا”، “حامل” و “مُبلّغ” است.
۲. از دیدگاه جامعه شناسی :
رسانه ابزاری برای “انتقال پیام” و “اطلاعات” به “مخاطبان انبوه” است. رسانه به عنوان “چهارمین قوه” شناخته میشود و در کنار قوای مقننه، مجریه و قضائیه نقش مهمی در جامعه ایفا میکند.
۳. از دیدگاه علوم ارتباطات :
رسانه “کانالی” برای “تبادل اطلاعات” و “معانی” بین “فرستنده” و “گیرنده” است. رسانه میتواند “کلامی”، “غیرکلامی”، “شفاهی”، “کتبی” یا “دیداری-شنیداری” باشد.
۴. از دیدگاه روانشناسی:
رسانه میتواند بر “افکار”، “احساسات” و “رفتار” مخاطبان خود تأثیر بگذارد. رسانه میتواند “نگرش” و “ارزشها” مخاطبان خود را تغییر دهد.
۵. از دیدگاه اقتصادی:
رسانه یک “صنعت” است که به تولید و توزیع “محتوا” میپردازد. رسانه میتواند “منبع درآمد” باشد و “شغل” ایجاد کند.
۶. از دیدگاه سیاسی:
رسانه میتواند “ابزاری برای قدرت” باشد و در جهت “تأثیرگذاری بر افکار عمومی” استفاده شود. رسانه میتواند “نقش نظارتی” بر عملکرد دولت و سایر نهادهای قدرت ایفا کند.
۷. از دیدگاه فرهنگی:
رسانه میتواند “فرهنگ” و “ارزشها” را به مخاطبان خود منتقل کند. رسانه میتواند “تنوع فرهنگی” را ترویج کند یا به “یکسانسازی فرهنگی” منجر شود.
نکته:
تعریف “رسانه” به “زمینه” و “دیدگاه” مورد نظر بستگی دارد. در این مطلب سعی شد تا تعاریف مختلفی از رسانه ارائه شود.
رسانههای چاپی: روزنامه، مجله، کتاب
رسانههای صوتی: رادیو، پادکست
رسانههای تصویری: تلویزیون، فیلم، ویدئو
رسانههای دیجیتال: وبسایت، شبکههای اجتماعی، اپلیکیشنهای موبایل
کاربرد رسانه
رسانهها کاربردهای مختلفی دارند که میتوان آنها را به طور کلی در دستههای زیر طبقهبندی کرد:
اطلاعرسانی: رسانهها اخبار و رویدادهای جاری را به اطلاع مخاطبان میرسانند.
آموزش: رسانهها میتوانند برای آموزش مفاهیم مختلف به مخاطبان در هر سنی و با هر سطحی از دانش استفاده شوند.
سرگرمی: رسانهها با ارائه محتوای سرگرمکننده مانند فیلم، سریال، موسیقی و بازی، به مخاطبان اوقات فراغت لذتبخشی را هدیه میدهند.
تبلیغات: رسانهها برای تبلیغ محصولات و خدمات مختلف به کار میروند.
ویژگیهای رسانه موفق
یک رسانه موفق باید دارای ویژگیهای زیر باشد:
محتوای جذاب و باکیفیت: محتوای رسانه باید برای مخاطبان جذاب و مفید باشد.
محتوای جذاب و باکیفیت محتوایی است که:
۱. برای مخاطبان مفید باشد:
نیازها و دغدغههای مخاطبان را برآورده کند.
اطلاعات و دانش جدیدی به مخاطبان ارائه دهد.
مهارت و توانایی جدیدی به مخاطبان آموزش دهد.
سرگرمی و تفریح سالمی برای مخاطبان فراهم کند.
۲. برای مخاطبان جذاب باشد:
به زبان ساده و قابل فهم نوشته یا بیان شده باشد.
دارای ساختار و نظم باشد.
از لحاظ بصری جذاب باشد (در مورد محتوای تصویری و ویدئویی).
از لحاظ لحن و سبک متناسب با مخاطبان باشد.
خلاقانه و نوآورانه باشد.
دارای داستان و روایت جذابی باشد.
احساسات مخاطبان را برانگیزد.
مخاطبان را به تفکر و تأمل وادارد.
۳. از نظر فنی باکیفیت باشد:
عاری از غلط املایی، نگارشی و انشایی باشد.
از نظر صوتی و تصویری باکیفیت باشد (در مورد محتوای تصویری و ویدئویی).
به روز و مطابق با آخرین اطلاعات باشد.
قابل اعتماد و موثق باشد.
در اینجا چند نمونه از محتوای جذاب و باکیفیت ارائه میشود:
مقالات informative: که به سوالات مخاطبان پاسخ میدهند یا اطلاعات جدیدی به آنها ارائه میدهند.
راهنمای عملی: که به مخاطبان آموزش میدهد چگونه کاری را انجام دهند.
داستانها: که سرگرمکننده و آموزنده هستند.
مصاحبهها: با افراد موفق و متخصص.
گزارشهای تحقیقی: که به مسائل مهم جامعه میپردازند.
نقد و بررسی: محصولات و خدمات مختلف.
ویدیوهای آموزشی: که به مخاطبان مهارت جدیدی آموزش میدهد.
اینفوگرافیکها: که اطلاعات پیچیده را به طور بصری ساده و قابل فهم میکنند.
نکته: تولید محتوای جذاب و باکیفیت کار آسانی نیست و نیاز به مهارت و تجربه دارد. با این حال، با رعایت نکات ذکر شده در این مقاله، میتوانید محتوایی تولید کنید که برای مخاطبان خود مفید و جذاب باشد.
قابلیت اعتماد: مخاطبان باید به رسانه اعتماد داشته باشند و به صحت و درستی اطلاعات ارائه شده توسط آن اطمینان داشته باشند.
قابلیت اعتماد:
قابلیت اعتماد به معنای اعتماد و اطمینان مخاطبان به صحت و درستی اطلاعات ارائه شده توسط رسانه است.
عوامل متعددی میتوانند بر قابلیت اعتماد رسانه تأثیر بگذارند:
۱. بیطرفی:
رسانه باید بیطرف باشد و از جانبداری و اغراق در ارائه اطلاعات خودداری کند.
رسانه باید همه جوانب یک موضوع را به طور منصفانه بررسی کند.
۲. دقت:
اطلاعات ارائه شده توسط رسانه باید دقیق و صحیح باشد.
رسانه باید منابع اطلاعات خود را به طور شفاف ذکر کند.
۳. اعتبار:
رسانه باید معتبر باشد و سابقه ارائه اطلاعات دقیق و صحیح را داشته باشد.
رسانه باید توسط کارشناسان و متخصصان اداره شود.
۴. شفافیت:
رسانه باید در مورد نحوه عملکرد خود شفاف باشد.
رسانه باید مالکیت و منابع مالی خود را به طور شفاف اعلام کند.
۵. پاسخگویی:
رسانه باید در قبال اطلاعات ارائه شده خود پاسخگو باشد.
رسانه باید به انتقادات و نظرات مخاطبان خود توجه کند.
در اینجا چند نمونه از رسانههای معتبر و قابل اعتماد ارائه میشود:
رسانههای دولتی: که توسط دولت اداره میشوند و معمولاً اخبار و اطلاعات رسمی را ارائه میکنند.
رسانههای خصوصی: که توسط بخش خصوصی اداره میشوند و معمولاً تنوع بیشتری در ارائه اخبار و اطلاعات دارند.
رسانههای غیرانتفاعی: که توسط سازمانهای غیرانتفاعی اداره میشوند و معمولاً بر مسائل خاصی تمرکز دارند.
نکته: قابلیت اعتماد یک ویژگی مهم برای هر رسانهای است.
مخاطبان به رسانههایی اعتماد میکنند که اطلاعات دقیق، صحیح و بیطرفانه ارائه میدهند. با رعایت اصول بیطرفی، دقت، اعتبار، شفافیت و پاسخگویی، رسانهها میتوانند اعتماد مخاطبان خود را جلب کنند و به رسانهای موفق تبدیل شوند.
دسترسی آسان: مخاطبان باید به راحتی بتوانند به رسانه دسترسی داشته باشند.
تعامل با مخاطبان: رسانه باید با مخاطبان خود تعامل داشته باشد و نظرات و پیشنهادات آنها را در نظر بگیرد.
نتیجهگیری
رسانهها ابزاری قدرتمند هستند که میتوانند از آنها برای اهداف مختلفی استفاده کرد. یک رسانه موفق با ارائه محتوای جذاب و باکیفیت، میتواند به مخاطبان خود در زمینههای مختلف اطلاعرسانی، آموزش و سرگرمی کمک کند.
نکات قابل توجه:
در این مقاله به طور کلی به موضوع رسانه و کاربرد آن پرداخته شده است.
برای مطالعه بیشتر در مورد هر یک از کاربردهای رسانه، میتوانید به منابع تخصصی آن حوزه مراجعه کنید.
توجه داشته باشید که رسانهها میتوانند اثرات مثبت و منفی بر مخاطبان خود داشته باشند.
انتخاب رسانههای مناسب و استفاده صحیح از آنها، به شما کمک میکند تا از مزایای آنها بهرهمند شوید و از آسیبهای آنها در امان باشید.
نظرات کاربران