طلای مقدس و درخشان گذری بر جایگاه طلا در فرهنگ‌ و ادیان

طلای مقدس و درخشان در فرهنگ و ادیان مختلف

مقدمه  طلا از دیرباز به عنوان یکی از باارزش‌ترین و پرطرفدارترین مواد در طول تاریخ بشر شناخته شده است. ویژگی‌های منحصر به فرد آن – درخشش، چکش‌خواری و مقاومت در برابر لکه‌دار شدن – باعث شده تا در فرهنگ‌های مختلف به نمادی از ثروت، قدرت و الوهیت تبدیل شود. طلا فراتر از اهمیت اقتصادی خود، دارای معانی عمیق فرهنگی، مذهبی و معنوی است. این مطلب که یکی از بهترین مقالات جمع آوری شده در زمینه جایگاه طلا در فرهنگ و ادیان است بطور خلاصه بررسی رابطه پیچیده بین طلا و دین و فرهنگ می‌پردازد و نحوه استفاده از این فلز گرانبها برای نماد الهی، تسهیل عبادت و بازتاب آرمان‌های معنوی بشر را مورد بررسی قرار می‌دهد.

طلا در ادیان باستان مصر

در مصر باستان، طلا را گوشت خدایان، به ویژه خدای خورشید، ، می دانستند. معابد و آرامگاه ها برای تجلیل از خدایان و اطمینان از گذر فرعون ها به دنیای دیگر به طور مجلل با طلا تزئین شده بودند. نقاب مرگ معروف توتنخامون که از طلا ساخته شده است، نماد ماهیت جاودانه روح و مقام الهی فرعون است. به زبان دیگر در باور مصریان باستان، طلا تنِ ایزد خورشید، پنداشته می‌شد. مقاومت ذاتی آن در برابر زنگ‌زدگی و تیرگی، نشانه‌ای از جاودانگی نیز تلقی می‌گردید. (شاید به همین دلیل است که آرامگاه‌های فراعنه‌ی مصر اغلب انباشته از طلا بود.)

بین النهرین

به همین ترتیب، در فرهنگ‌های بین النهرین، از طلا در ساخت زیگورات‌ها و آثار مذهبی استفاده می‌شد. سومریان، اکدیان و بابلیان بر این باور بودند که طلا نماد نور الهی و جاودانگی است. خدایان آنها اغلب با جواهرات طلا به تصویر کشیده می شدند و طلا هدیه ای رایج در معابد بود. در روزگاران دور، مردمان میان‌رودان شیفتۀ زر بودند. زر را بسانِ پول و مظهر قدرت می‌پنداشتند. نام‌آورترین نماد این شیفتگی، چنگ زرینِ اور است که سر گاوی از لاجورد، صدف و زر بر آن آراسته‌اند. در آن دوران، همۀ داد و ستد با زر انجام می‌گرفت.

 طلا در ادیان توحیدی

طلا در یهودیت

در یهودیت، طلا به طور برجسته در ساختن مشک مقدس و معبد سلیمان به کار رفته است. صندوق عهد، که لوح های ده فرمان را در خود جای داده بود، با طلای ناب پوشانده شده بود. این استفاده از طلا نشان دهنده قداست و پاکی قوانین الهی بود. علاوه بر این، منورا، یک شمعدان هفت شاخه ساخته شده از طلای ناب، نقش مرکزی در مراسم مشک مقدس و بعداً معبد داشت. در دین یهود، menorah که در هانوکا و معبد استفاده می شده، اغلب از طلای ناب ساخته می شده است. در تورات نیز  از اشارات به طلا در سنت یهودی عنوان شده است و این سنت در سراسر کتاب مقدس طنین انداز می شود.

طلا در مسیحیت

در مسیحیت، طلا نماد شکوه خداوند و پادشاهی ابدی است. برخی کلیساها و کلیساهای جامع نیز از طلا در معماری خود استفاده کرده اند، از شمایل و محراب های طلایی گرفته تا تذهیب نسخه های خطی مذهبی. هدایای مغان به عیسی مسیح نوزاد – طلا، کندر و مر – نماینده وقار سلطنتی، طبیعت الهی و مرگ مسیح هستند. ارتباط طلا با امر الهی در اشیاء آیینی مانند جام ها و صلیب ها نیز مشهود است. هدیه‌ی زر، نمادی از ثروت و قدرت بود، اما برخی دانشمندان بر این باورند که همچنین نشانه‌ی فرمانروایی مسیح بر زمین است. در کتاب مقدس، از سفر پیدایش تا مکاشفه یوحنا و همه‌ی آنچه در میان آنهاست، از طلا سخن به میان آمده است.

 طلا در اسلام

در اسلام، استفاده از طلا به دلیل دستورات دینی علیه تجمل‌گرایی، محدود است و نباید آن را برای تجمل گرایی و بردع داری استفاده کرد. با این حال، طلا همچنان اهمیت نمادین دارد. گنبد طلایی رنگ مسجد الصخره در اورشلیم، که از مقدس‌ترین اماکن اسلام است، نور حکمت الهی و قداست آن مکان را منعکس می‌کند. همچنین از طلا در هنر و خوشنویسی اسلامی استفاده می‌شود و اغلب برای برجسته کردن آیات قرآن و متون مذهبی به کار می‌رود.در تاریخ اسلام، استفاده از طلا به عنوان وسیله مبادله و پول نقد و همچنین نگهداری آن به عنوان زیورآلات، جایز و حلال شمرده شده است. در منابع فقهی، طلا به عنوان یکی از فلزات گرانبها و با ارزش ذاتی، برای انجام معاملات و مبادلات مالی به رسمیت شناخته شده است. همچنین، استفاده از طلا برای ساخت زیورآلات، به ویژه برای زنان، بلامانع دانسته شده است. اما برای استفاده مردان از زیورآلات طلا باید به احکام اسلامی مراجعه کرد.البته، در مورد استفاده از طلا به عنوان پول، برخی شرایط و ضوابط شرعی وجود دارد. به عنوان مثال، در معاملات طلا با طلا یا طلا با پول رایج، باید اصل “تساوی” و “هم‌ارزشی” رعایت شود و از رباخواری و معاملات نامشروع پرهیز شود.در مجموع، استفاده از طلا به عنوان وسیله مبادله و پول نقد و همچنین نگهداری آن به عنوان زیورآلات، در تاریخ اسلام و در فقه شیعه، حلال و بلامانع بوده است.

طلا در ادیان شرق

 هندوئیسم

 در هندوئیسم، طلا نمادی از پاکی، رفاه و الوهیت است. خدایانی مانند لاکشمی، الهه ثروت، اغلب با جواهرات طلا تزئین شده اند. معابد اغلب با طلا تزئین شده اند و اقلامی از طلا به عنوان هدیه به خدایان تقدیم می شود. تقدس طلا همچنین در سنت هدیه دادن طلا در رویدادهای مهم زندگی مانند عروسی مشهود است.در دین هندو، طلا فرخنده تلقی می‌شود. این امر توضیح می‌دهد که چرا طلا به عنوان نذری در مراسم مذهبی، عروسی‌ها و سایر مناسبت‌ها مانند تولدها و همچنین در ، اولین روز از جشن دیوالی، به طور رایج هدیه داده می‌شود. 

 طلا در بودائیسم

در بودیسم، طلا با روشنگری و طبیعت پاک بودا مرتبط است. مجسمه‌های بودا اغلب برای نشان دادن حکمت الهی و پاکی معنوی او طلاکاری می‌شوند. پاگودای طلایی، در میانمار، یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های اهمیت طلا در بودیسم است. این بنا که با ورقه طلا پوشیده شده و با سنگ‌های قیمتی تزئین شده، نماد ماهیت متعالی روشنگری است.در آیین بودا، طلا نمادی از خورشید یا آتش است. این فلز ارزشمندترین فلزات شناخته می‌شود و به دلیل پیوندش با خدای خورشید در آیین هندو، جایگاهی مقدس دارد.

طلا در سیک

در دین سیک، هارماندیرا صاحب، که همچنین با نام معبد طلایی در آمریتسار هند شناخته می‌شود، مقدس‌ترین مکان است. گنبد طلایی آن نماد وحدت همه مردم و حضور الهی است. استفاده از طلا در معماری معبد، اهمیت معنوی فروتنی و ایمان را در سیک‌گرایی برجسته می‌کند.

سخن پایانی

ارزش و نمادگرایی طلا فراتر از ثروت مادی است و در طول تاریخ، خود را عمیقا در بافت معنوی و مذهبی جوامع مختلف جای داده است. از تمدن‌های باستانی تا اعمال مذهبی مدرن، طلا همچنان نمادی قدرتمند از الوهیت باقی مانده و جستجوی بشر برای پاکی، جاودانگی و ارتباط با مقدس را منعکس می‌کند. طلا چه به شکل معابد باشکوه و چه به صورت هدایای ساده، میراث ماندگار آن در دین، توانایی بی‌نظیرش را در القای احترام و ایمان نشان می‌دهد.

منبع : sharpspixley.com